Academic Journal
کشش جبرانی در زبان کردی مرکزی: فرایندی تیره در چارچوب بهینگی متوالی
| العنوان: | کشش جبرانی در زبان کردی مرکزی: فرایندی تیره در چارچوب بهینگی متوالی |
|---|---|
| المؤلفون: | آزاد محمدی, محمود بی جن خان |
| المصدر: | زبان پژوهی, Vol 16, Iss 52, Pp 247-281 (2024) |
| بيانات النشر: | Alzahra University, 2024. |
| سنة النشر: | 2024 |
| المجموعة: | LCC:Philology. Linguistics |
| مصطلحات موضوعية: | کشش جبرانی, حذف همخوان, زبان کردی, نظریۀ بهینگی, بهینگی متوالی, Philology. Linguistics, P1-1091 |
| الوصف: | پژوهش حاضر فرایند کشش جبرانی در زبان کردی مرکزی را در چارچوب نظریۀ بهینگی متوالی مورد بررسی قرار می‌دهد. در بهینگی متوالی دستور واجی زبان و به‌طور خاص دستگاه ارزیاب که تعامل محدودیت‌ها را با اِعمال بر گزینه‌های رقیب مورد ارزیابی قرار می‌دهد در هر مرحله از اشتقاق تنها یک تغییر بر درون‌داد را مجاز شمرده و پس از رسیدن به همگرایی و برآورده کردن همة محدودیت‌ها گزینۀ بهینه انتخاب می‌شود. در زبان کردی مرکزی، تنها همخوان‌های محرک کشش جبرانی، دو همخوان/h و ʕ/ هستند که در بافت وام‌واژه‌های عمدتاً برگرفته از عربی و فارسی، پس از حذف، کشش جبرانی واکۀ قبل از خود را در پی دارند. پیکره‌ای از گویشوران کردی سورانی استخراج و واج‌نویسی شد و واژه‌های مشابه به بافت موردنظر نیز از فرهنگ لغت استخراج شدند. اینکه کدام همخوان‌ها در زبان کردی مورایی هستند از اصلی‌ترین پرسش‌های مطرح‌شده در این مقاله است که به دنبال پاسخ برای آن بودیم و درپایان استدلال شد که همخوان‌های سایشی حلقی و چاکنایی به‌عنوان عضو اول خوشه‌های همخوانی مورایی و درنتیجه، غیرمجاز و یا نشان‌دارند و به‌عنوان مشخصه‌ای که وام گرفته می‌شود می‌توان با آن برخورد کرد. گویشوران بومی زبان کردی از حذف و کشش جبرانی به‌عنوان راهکاری استفاده می‌کنند تا همخوان‌های مورایی نشان‌دار در جایگاه مذکور در برخی وام‌واژه‌ها را بومی‌سازی کنند. بهینگی متوالی به‌عنوان رویکردی اشتقاقی منشعب از بدنۀ واج‌شناسی زایشی، در تبیین فرایندی تیره مانند کشش جبرانی دارای کفایت تبیینی بیشتری بوده و با اشتقاقی تدریجی و همگرا صورت‌های بهینه‌ای تولید می‌کند که با محدودیت‌های فعال در زبان کردی همگرایی کامل دارد و از جنبة رده شناختی نیز دارای توجیه نظری است. |
| نوع الوثيقة: | article |
| وصف الملف: | electronic resource |
| اللغة: | Persian |
| تدمد: | 2008-8833 2538-1989 |
| Relation: | https://zabanpazhuhi.alzahra.ac.ir/article_7689_b32d934083273c956dc7dfc52efcdfb3.pdf; https://doaj.org/toc/2008-8833; https://doaj.org/toc/2538-1989 |
| DOI: | 10.22051/jlr.2024.45412.2372 |
| URL الوصول: | https://doaj.org/article/65eaccc32d1c4ecba5027dccb20add54 |
| رقم الانضمام: | edsdoj.65eaccc32d1c4ecba5027dccb20add54 |
| قاعدة البيانات: | Directory of Open Access Journals |
| تدمد: | 20088833 25381989 |
|---|---|
| DOI: | 10.22051/jlr.2024.45412.2372 |