Academic Journal
İslam Hukuk Usulünde Müşterek Lafzın Manaya Delaletine Dair Tartışmalar
| العنوان: | İslam Hukuk Usulünde Müşterek Lafzın Manaya Delaletine Dair Tartışmalar |
|---|---|
| المؤلفون: | Mahmut Samar |
| المصدر: | Eskiyeni, Iss 42, Pp 961-984 (2020) |
| بيانات النشر: | Anadolu Ilahiyat Akademisi, 2020. |
| سنة النشر: | 2020 |
| المجموعة: | LCC:Philosophy. Psychology. Religion |
| مصطلحات موضوعية: | islamic law, methodology of islamic law, polysemic terms, denotation, fıkıh, fıkıh usulü, çok anlamlılık, müşterek, umûmu’l-müşterek, i̇slam hukuku, Philosophy. Psychology. Religion |
| الوصف: | Kitap ve sünnet İslam hukukunun tarihi süreç içerisinde metin halini almış iki temel kaynağıdır. Bu iki kaynakta yer alan nasları anlamak ve bunun için doğru bir yöntem belirlemek İslam hukuk usulünün en önemli konularından biridir. Fıkıh usulünde lafızlar (elfâz) bahsi bu anlamda ihtiyaç duyulan kuralları içeren önemli bir bölümdür. Fıkhî anlamdaki ihtilafların çoğu nasları inşa eden lafızlara yüklenen manalara ve bu manalardan elde edilen hükümlere dayanır. Çünkü lafızlar (elfâz) bahsi, naslardan hüküm çıkarmada ihtiyaç duyulan kuralları ihtiva eder. Bu nedenledir ki fıkıh usulü alanında kaleme alınmış eserlerde lafızlara genişçe yer verildiği görülür. Lafızlar, farklı açılardan taksime tabi tutularak incelenir. Bu çerçevede dört kategoride yirmi dört lafız üzerinde titizlikle durulmaktadır. Çünkü lafızların tasnifi, birbiriyle ilişkisi, hiyerarşisi bilinmeden nasların doğru bir şekilde anlaşılması oldukça güçtür. Söz konusu taksime göre ilk sırada “vaz‘ olunduğu mana bakımından lafızlar” yer alır. Kapsadığı mana bakımından veya şümul bakımından lafızlar olarak da bilinen bu kate-goride dört lafız türü bulunur. Bunlar; âm, hâs, müşterek ve müevvel lafızlardır. Bun-lardan hâss lafız ise emir, nehiy, mutlak ve mukayyed kısımlarına ayırılır. İkinci sırada kullanıldığı mana bakımından lafızlar incelenir. Bu grupta hakikat, mecaz, sarih ve kinaye lafızları yer alır. Üçüncü olarak manaya delaletinin açık veya kapalı olması bakımından lafızlar ele alınır. Bunlar; dördü açık, dördü de kapalı olmak üzere sekiz lafızdan oluşur. Açık lafızlar; zahir, nass, müfesser ve muhkem. Kapalı lafızlar; hafî, müşkil, mücmel ve müteşabih. Son sırada manaya delaletinin şekli bakımından lafızlar üzerinde durulur. Bu lafızlar da ibarenin delaleti, işaretin delaleti, nassın delaleti ve iktizanın delaleti olmak üzere dört kısımdır. Bu taksim Hanefî/fukahâ metodunu be-nimseyen usûlcülere aittir. Mütekellimin/Şâfiî usûlcüleri de bu lafızları incelemişlerdir. Ancak iki yöntem arasında taksimde, sıralamada vs. bazı farklar söz konusudur. |
| نوع الوثيقة: | article |
| وصف الملف: | electronic resource |
| اللغة: | English Turkish |
| تدمد: | 2636-8536 |
| Relation: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1187941; https://doaj.org/toc/2636-8536 |
| DOI: | 10.37697/eskiyeni.764230 |
| URL الوصول: | https://doaj.org/article/06407fb0e1bc49dab60216d5f65c5845 |
| رقم الانضمام: | edsdoj.06407fb0e1bc49dab60216d5f65c5845 |
| قاعدة البيانات: | Directory of Open Access Journals |
| تدمد: | 26368536 |
|---|---|
| DOI: | 10.37697/eskiyeni.764230 |