Wstęp. W pracy przedstawiono retrospektywną analizę zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych (NZGDO) w obrębie miejscowości: Mysłowice, Imielin, Chełm Śląski w oparciu o materiał chorych leczonych na Oddziale Laryngologii Szpitala Miejskiego w Mysłowicach w latach 1995-2004, w korelacji ze stopniem zanieczyszczenia środowiska w tym rejonie. Inspiracją do napisania pracy było odnotowanie istotnie częstszych zachorowań na NZGDO w śródmieściu Mysłowic; dzielnicy Piasek i na osiedlu Rymera. Celem pracy była ocena związku pomiędzy terytorialnym zróżnicowaniem zapadalności na NZGDO a zanieczyszczeniem środowiska. Materiał i metody. Badaniem objęto grupę 130 chorych na NZGDO i grupę kontrolną 145 osób zdrowych o podobnej strukturze wieku i płci, zamieszkujących różne regiony badanych miast w porównywalnych proporcjach jak w grupie chorych. Prześledzono zależności pomiędzy terytorialnym zróżnicowaniem zachorowań na NZGDO, a czynnikami ryzyka pochodzenia środowiskowego. Wyniki. Analizę wykonano w oparciu o dane dotyczące zanieczyszczeń środowiskowych. Potwierdzono, że geograficzny obraz zachorowań na NZGDO jest zróżnicowany w obrębie centralnych dzielnic Mysłowic: Piasek i osiedle Rymera, równocześnie wskazując iż jest to region szczególnego ryzyka zachorowań. Wnioski. Zwiększoną liczba zachorowań w omawianych dzielnicach może się wiązać z czynnikami ryzyka pochodzenia środowiskowego oraz warunkami bytowymi, zwiększonym spożyciem wysokoprocentowych alkoholi, nadmierną ilością wypalanych papierosów oraz niskim statusem społeczno-ekonomicznym badanych chorych.